ผู้สอน : บรรพต
อึ๊งศรีวงษ์
ภาคเรียนที่ : 1/2548
รหัส : ปญ 478 (PH 478)
ชื่อวิชา : ปรัชญาวิทยาศาสตร์ (Philosophy of science)
ลักษณะวิชา : เอกเลือก
ระดับ : ปริญญาตรี
คำอธิบายรายวิชา :
ศึกษาวิเคราะห์แนวความคิดพื้นฐานของวิทยาศาสตร์
เช่น ความบังเอิญ(Chance) การเป็นสาเหตุ (Causation) ธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ โดยศึกษาจากเป้าหมาย วิธีการ และภาษาที่ใช้
นอกจากนี้ยังศึกษาดูว่าทำไมวิทยาศาสตร์จึงประสบความสำเร็จ
และศึกษาถึงลักษณะของพัฒนาการของวิทยาศาสตร์
วัตถุประสงค์ : เมื่อศึกษาวิชานี้แล้วผู้ศึกษา
1. มีความรู้เกี่ยวกับแนวความคิดพื้นฐานของวิทยาศาสตร์
เช่น ธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ ความบังเอิญ การเป็นสาเหตุ เป็นต้น
2. มีความเข้าใจในเป้าหมาย
วิธีการ และภาษาที่ใช้ในวิทยาศาสตร์
3. สามารถวิเคราะห์แนวความคิดสำคัญที่เกี่ยวกับพัฒนาการและความสำเร็จของวิทยาศาสตร์
วิธีจัดการเรียนการสอน :
1.
บรรยายสรุปเนื้อหาที่สำคัญ
2.
อภิปรายร่วมกันในชั้นเรียน
3.
แบ่งผู้เรียนออกเป็นกลุ่มย่อยเพื่อรับผิดชอบศึกษาประเด็นปัญหาที่สำคัญ
วิธีประเมินผล :
1.
สอบวัดผล 70 คะแนน (สอบกลางภาค 35 คะแนน/ สอบปลายภาค
35 คะแนน)
2.
รายงานกลุ่มในประเด็นที่สนใจร่วมกัน 20 คะแนน
3.
การมีส่วนร่วมในชั้นเรียน 10 คะแนน
การวัดผล :
80%
- 100% = A
76%
- 79% = B+
70%
- 75% = B
66%
- 69% = C+
60% - 65% = C
56% - 59% = D+
50% - 55% = D
ต่ำกว่า 50% = E
หัวข้อสำคัญของการศึกษา :
1. บทนำ: ปรัชญาวิทยาศาสตร์ศึกษาอะไร?
2. ธรรมชาติของวิทยาศาสตร์
: ปัญหาเรื่องเกณฑ์ตัดสินความเป็นวิทยาศาสตร์
3. เป้าหมายและวิธีการของวิทยาศาสตร์
4. การอธิบายในวิทยาศาสตร์
5. ปัญหาเรื่องวิธีการของวิทยาศาสตร์ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
6. วิธีการของวิทยาศาสตร์ : ปัญหาเรื่องการสังเกต
7. ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการทดลองในวิทยาศาสตร์
8. ปัญหาอุปนัยกับความรู้ทางวิทยาศาสตร์
9. มองวิทยาศาสตร์แบบ
Karl
Popper
10. แนวความคิดของคูห์นเรื่องโครงสร้างการปฏิวัติของวิทยาศาสตร์
11. มองวิทยาศาสตร์แบบ Lakatos
12. มองวิทยาศาสตร์แบบ Feyerabend
13. มองวิทยาศาสตร์แบบของพวก
Bayesian
14. การทดลองในทัศนะใหม่
15. Realism กับ Anti-realism
1. Chalmers, A. F. What is this thing called science?.
3rd edition. Buckingham : Open University Press, 1999
2. Losee, John. A Historical Introduction to the
Philosophy of Science. 2nd edition.
3. Okasha, Samir. Philosophy
of Science: A Very Short Introduction.
4. ฟายเออราเบนด์, พอล.
วิทยาศาสตร์ในสังคมเสรี แปลจาก Science in a Free Society โดย วีระ สมบูรณ์. กรุงเทพฯ :
สำนักพิมพ์คบไฟ, 2532
5. มารค ตามไท, ทฤษฎีความรู้ของวิทยาศาสตร์
ในมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, วิทยาศาสตร์และสังคม กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2529
6. คูห์น, ทอมัส.
โครงสร้างการปฏิวัติของวิทยาศาสตร์. แปลจาก The
Structure of Scientific Revolution โดย สิริเพ็ญ พิริยะจิตรกรกิจ.
กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์คุรุสภา, 2543
7. โซเบิล, เดวา.
ธิดากาลิเลโอ . แปลโดย นภดล เวชสวัสดิ์ และ ดุษฎี
เฮย์มอน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ซิลค์เวอร์ม, 2545